“Buzdolabı” kavramını bilmeyeniniz yoktur. Bu sebeple ”Buzdolabı nedir?” sorusuna detaylı bir açıklama ile cevap vermeyeceğim. Kısaca buzdolabı, bozulan gıda maddelerini muhafaza eden makinelerdir ve çok uzun süredir evlerimizde kullanılmaktadır. Tipik bir ev buzdolabı soğutucu ve dondurucu olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
Buzdolabını mühendislik ve termodinamik açıdan inceleyecek ve açıklayacak olursam :
Günümüz buzdolapları, daha küçük ve daha yüksek verimli motorlar ve kompresörlere; daha iyi yalıtım malzemelerine, daha büyük yoğuşturucu yüzey alanlarına ve daha iyi kapı sızdırmazlıklarına sahip olduklarından, öncekilere oranla çok daha az elektrik enerjisi kullanırlar.
BUZDOLABI’nın ÇEVRE KİRLİLİĞİNE ETKİSİ VE EKONOMİK MALİYETİ
Elektriğin kWh fiyatının ortalama fiyatı 0.083$ (Bu elektrik fiyatı zamanla güncelliğini yitirebilir) olduğu düşünülürse, bir buzdolabı yılda ortalama 72$ elektrik masrafı oluşturacaktır. Bu fiyat, kullanılan buzdolabının, yukarıdaki paragrafta anlattığım etkenler nedeniyle 25 yıl önce 2 katı kadardı.
0.5 m³ hacminde eski model bir buzdolabı yerine , enerji verimliliği yüksek yeni bir buzdolabı kullanılması, yılda yaklaşık olarak 1000kWh’den fazla elektrik enerjisi tasarrufu sağlayacaktır. Bu hem ekonomik anlamda tasarruf sağlayacağı gibi çevre açısından da bir takım iyi yanları olacaktır. Çevre açısından, küresel iklim değişikliğine neden olan karbondioksit gazı emisyonunun atmosfere atılımında 1 tondan fazla; asit yağmurlarına neden olan 〖SO〗_2 emisyonunun atmosfere atılmasında 10 kg.’dan fazla azalma sağlayacağı anlamına gelmektedir.
BUZDOLABI’nın ÇALIŞMA TEMELİ
Geçen 100 yıla rağmen evlerde kullandığımız buzdolaplarında birtakım gelişme ve değişmeler yaşansa da çalışma prensibinin temeli hala buhar sıkıştırılmalı soğutma çevrimine dayanmaktadır. Alternatif absorbsiyonlu soğutma ve termodinamik soğutma sistemleri için şu an için çok pahalı ve az verimli olup, bazı özel uygulamalarda sınırlı kullanım olanağı bulmuştur.
Bir ev buzdolabının dondurucu bölümü -18°C, soğutucu bölümü ise 3°C sıcaklıkta tutmak üzere tasarlanır. Daha düşük dondurucu sıcaklıkları, dondurulan yiyeceklerin depolama ömründe önemli bir gelişme sağlamazken, enerji tüketimini büyük ölçüde arttırır. Özel yiyecek ve gıdaların depolanması için farklı sıcaklıklar, soğutucu bölümünde özel-amaçlı bölmeler kullanılarak sağlanır.
BUZDOLABI BÖLMELERİNİN İŞLEVSEL ÖZEL GÖREVLERİ OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?
Uygulamada tam boyutlu buzdolaplarının, yapraklı sebzeler ve taze meyvelerin nemlerinin buzdolabında serin havanın kurutucu etkisinden korunması için büyük hava-sızdırmaz, çekmeceleri bulunur. Dolap kapağındaki kapaklı yumurta bölümü yumurtalardan kaynaklanan nem kaybını yavaşlatarak yumurta ömrünü uzatır. Buzdolaplarının kapaklarında tereyağı için genellikle yağın yumuşak bir kıvamda muhafaza edilmesini sağlayacak sıcaklıkta ılık bir bölme bulunur. Kapalı olan bu bölme aynı zamanda yağın, diğer yiyeceklerin kokularını ve tatlarını emmesini de önler. Bazı üst model buzdolaplarında sıcaklık kontrollü et bölümü yer almaktadır. Buzdolabı içerisinde yer alan bu bölüm ün sıcaklığı etin donamdan muhafaza edilebileceği en düşük güvenli ve sağlıklı sıcaklık değeri olan -0.5°C sıcaklıkta muhafaza edilmesini sağlar ve etin saklama ömrü bu şekilde sağlıklı şartlar altında uzatılmış olur. Kaliteyi biraz daha arttırıp daha pahalı ve daha kaliteli modelleri anlatmaya geçecek olursanız, dondurucu bölümüne yerleştirilmiş olan su hattına bağlı bulunan otomatik buz yapıcı donanımların bulunduğu modeller ile karşılaşabilirsiniz. Bu tasarıma sahip modellerde otomatik buz ve soğuk su alma bölümleri de mevcuttur. Tipik bir buz yapıcı günde 2-3 kg. buz yapabilme kapasitesine sahiptir ve çıkarılabilir bölmede 3-5 kg. buz saklayabilir.
BUZDOLAPLARININ ÇALIŞMA ORTAMLARINA GÖRE TASARIMI YAPILIR
Ev buzdolapları çalışırken yaklaşık olarak 90W-600W arasında değişen enerji tüketirler. Ayrıca 43°C sıcaklığa sahip ortamlarda tatmin edici bir şekilde çalışabilecek kalitede tasarlanırlar. Sizin de gözlemleyeceğiniz üzere buzdolabı sürekli çalışmaz. Belirli aralıklar ile çalışan buzdolapları oda sıcaklığı diye tabir edilen 25°C bir ortamda normal kullanım kapasitesinde zamanın yaklaşık olarak %30’unu çalışarak geçirir.
İDEAL BUZDOLABI İZOLASYONU ve TASARIMI NASIL OLMALIDIR?
- Buzdolaplarında izolasyon malzemesi olarak neden köpük kullanılır?
Bu sorunun nedenini şöyle açıklayabilirim:
Bir buzdolabı sisteminin kompresör ve diğer bileşenlerinin boyutları, buzdolabına olan birim zamandaki ısı akısına karşılık gelen ısı yüküne (veya soğutma yüküne) göre belirlenir. Isı yükü, buzdolabının duvarlarından ve kapı contalarından olan ısı geçişi fan motoru ve buz çözücü ısıtıcıları gibi tahmin edilebilir kısımlardan oluşmaktadır. Buzdolabı tarafından tüketilen enerji miktarı çeşitli tasarruf ölçütleri ve önlemlerinin uygulaması ile en aza indirilebilir:
Buzdolapları için çeşitli bakım ve önlemler ile ekonomik ve enerji tasarrufu nasıl sağlanır?
yaa bunu değil calışma prensibini istiyorum